Afet Risk Yönetiminde Sivil Toplum Örgütlerinin Kapasitesinin Desteklenmesi Projesi

Afetler karşısında toplumsal dayanıklılığın artırılması, yalnızca kamu kurumlarının değil, sivil toplum örgütlerinin (STÖ) de aktif rol aldığı kapsayıcı bir yaklaşım gerektiriyor. Türkiye’de STÖ’ler, özellikle afetlere müdahale alanında kamu ve özel sektörle iş birliği içinde önemli bir deneyim biriktirmiştir. Ancak afet risklerinin azaltılması, afet sonrası iyileşme süreçlerinin yönetimi ve toplumsal dayanıklılığın güçlendirilmesi konularında daha yapılandırılmış, yerel ve ulusal düzeyde entegre bir koordinasyon sistemine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaca cevap vermek üzere, Avrupa Birliği tarafından desteklenen ve Sivil Toplum Geliştirme Merkezi (STGM) koordinasyonunda yürütülen “Afet Risk Yönetiminde Sivil Toplum Örgütlerinin Kapasitesinin Desteklenmesi” projesi hayata geçirilmiştir. Proje, Afet Platformu üyesi dört kuruluşun (Hayata Destek Derneği, İhtiyaç Haritası, Temel İhtiyaç Derneği, Toplum Gönüllüleri Vakfı) ortaklığıyla yürütülmekte olup, afet risk yönetimi alanında STÖ’lerin kapasitesini güçlendirmeyi ve toplumun afetlere karşı direncini artırmayı hedeflemektedir.

Proje Ortakları ve Sorumlulukları

Hayata Destek Derneği, afetlerden etkilenen toplulukların temel ihtiyaç ve haklarına erişimini desteklemek amacıyla faaliyet göstermektedir. Uluslararası düzeyde kazandığı deneyim sayesinde, afet müdahalesi, iyileştirme ve dayanıklılık oluşturma alanlarında güçlü bir yerel liderlik kapasitesine sahiptir. Proje kapsamında, topluluk liderliğinde afet müdahalesi (SCLR), gıda, barınma, hijyen (WASH), psikososyal destek (MHPSS) ve koruma gibi alanlarda hem çevrim içi hem de yüz yüze toplam 24 farklı kapasite geliştirme eğitimi sunacaktır. Ayrıca Hayata Destek 360 Dijital Öğrenme Platformu üzerinden asenkron eğitimlerle katılımcıların afet yönetimi konusundaki bilgi ve becerilerini geliştirmeyi amaçlamaktadır.

İhtiyaç Haritası, ihtiyaç sahipleri ile destek olmak isteyen birey, kurum ve kuruluşları bir araya getiren bir sosyal kooperatiftir. Eğitim, sağlık, kültür-sanat ve spor gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösteren yapı, coğrafi veri teknolojisi ve topluluk temelli doğrulama mekanizmalarıyla iş birliğini kolaylaştırmaktadır. Proje kapsamında, afet durumlarında kullanılmak üzere “Afet Haritası”, “Gönüllüler Haritası” ve “Sosyal Pazaryeri” gibi dijital araçların geliştirilmesine odaklanacaktır. Bu araçlar, afetin etkilerini görselleştirmek, gönüllü koordinasyonunu hızlandırmak ve yerel tedarik zincirlerini destekleyerek ihtiyaçların etkin şekilde karşılanmasına katkı sunacaktır.

Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG), gençlerin liderliğinde, yetişkinlerin rehberliğinde faaliyet yürüten bir sivil toplum kuruluşudur. Türkiye’nin 81 ilinde üniversiteli gençler aracılığıyla yerel ihtiyaçlara yönelik sosyal sorumluluk projeleri geliştirmektedir. TOG, proje kapsamında “afet gönüllülüğü” konusunda eğitici eğitimleri, yerel yaygınlaştırma oturumları ve “topluluk temelli liderlik” alanında eğitim programları düzenleyecektir. Bu çalışmalar, afet anında genç gönüllülerin daha etkin, bilinçli ve uyumlu hareket etmelerini amaçlamaktadır. Ayrıca, afet sonrası kullanılmak üzere depo ve lojistik destek süreçleri geliştirilecektir.

Temel İhtiyaç Derneği (TİDER), 2010 yılında gıda bankacılığı yaklaşımıyla yoksulluk ve açlıkla mücadele etmek amacıyla kurulmuştur. Bugün itibarıyla insani yardım faaliyetleri kapsamında gıda, hijyen, kıyafet ve battaniye desteği sağlamanın yanı sıra kamp alanlarının kurulumu ve kadın kooperatiflerinin desteklenmesi gibi geniş bir yelpazede çalışmaktadır. Proje çerçevesinde, Afet Platformu’nun kurumsallaşması ve projenin savunuculuk faaliyetlerinin yürütülmesi sorumluluğunu üstlenecektir. Bu kapsamda, platform üyeleri ve paydaşlarla düzenlenecek çalıştaylarla kurumsal kapasitenin artırılması, kamu kurumlarıyla yürütülecek diyaloglar ve farkındalık çalışmaları yoluyla afet risk yönetimi konusunda toplumsal bilincin güçlendirilmesi hedeflenmektedir.